Ο εξευτελισμός ως «παιχνίδι»

Πώς μπορείς να βγάλεις χρήματα από τη δυστυχία των άλλων; Διοργανώνεις ένα μείγμα καλλιστείων και παιχνιδιού «ριάλιτι» μεταξύ αστέγων και λες ότι θέλεις με τον τρόπο αυτό να... προσελκύσεις την προσοχή στην τύχη αυτών των ανθρώπων.

Η 58χρονη Τερέζ Φαν Μπελ κέρδισε στο Βέλγιο τον τίτλο της... Μις Άστεγη. Μαζί με τον τίτλο, κέρδισε έναν χρόνο δωρεάν διαμονής σ΄ ένα σπίτι. Η Τερέζ, η οποία ζει στον δρόμο στην ευρύτερη περιοχή των Βρυξελλών, και εννέα άλλες άστεγες γυναίκες πήραν μέρος στην εκπομπή, στη διάρκεια της οποίας υποτίθεται ότι θα εκπαιδεύονταν με στόχο να μπορέσουν να βρουν μια σταθερή δουλειά. Μία από τους διοργανωτές, η Αλίν Ντιπορτάιγ, πρώην Μις Βέλγιο (κανονική αυτή), εξήγησε ότι αυτός ο διαγωνισμός για τη Μις Άστεγη «δεν ήταν διαγωνισμός ομορφιάς, αλλά είχε στόχο να δείξει ότι οι γυναίκες που βρίσκονται στον δρόμο μπορούν να ξεφύγουν απ΄ αυτή την τύχη τους».

Κυρίως όμως, η εκπομπή έπρεπε να έχει θεαματικότητα. Έτσι το «κάστινγκ» των άστεγων γυναικών ήταν μελετημένο και αυστηρό. Υπήρχε μια φωνακλού, μια άλλη πονηρούλα και εξαιρετική στους λογαριασμούς, μια άλλη που δεν σταματούσε τις πλάκες, μια που ήταν πολύ πλούσια στο παρελθόν όμως γνώρισε τη δυστυχία. Τις έβαζαν να λένε στους κριτές πράγματα όπως «αυτή είναι η ωραιότερη ημέρα της ζωής μου» ή «έχω ζήσει στον δρόμο και έχω το δικαίωμα να βάλω μια στέγη πάνω από το κεφάλι μου», «αν αποκτήσω αυτό το σπίτι θα μπορώ να ξαναδώ το παιδί μου», «τώρα ανεβαίνω την πλαγιά». Οι γυναίκες εκπαιδεύτηκαν, πριν από τα «καλλιστεία», να περπατούν ίσια, με ψηλά το κεφάλι, κάτι που είχαν ξεχάσει τον καιρό που έζησαν στον δρόμο. Και κάθε εβδομάδα, δύο απ΄ αυτές ήταν «προτεινόμενες» και η μία καταψηφιζόταν από τους κριτές και τους τηλεθεατές. Οι άλλες την έβλεπαν να φεύγει, τη γέμιζαν φιλιά λέγοντάς της ότι είναι άδικο, ότι λυπούνται, τρέμοντας μήπως ακολουθήσουν οι ίδιες. Παιχνιδάκι, είπαν οι διοργανωτές, σε σύγκριση με όσα οι γυναίκες αυτές είχαν ζήσει στην πραγματική τους ζωή... Όμως ο εξευτελισμός δεν είναι παιχνίδι. Οργανώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών και ενώσεις αρωγής προς τους αστέγους κατήγγειλαν τα «καλλιστεία» αυτά χαρακτηρίζοντάς τα από «άτοπα» μέχρι «απολύτως οικτρά», χωρίς σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. «Είμαι εξοργισμένη. Οι γυναίκες αυτές μετατράπηκαν σε μαριονέτες παρωδώντας την ίδια τη ζωή τους», δήλωσε η ακτιβίστρια Ζακλίν Ωμπενά. «Αυτή που θα κερδίσει θα έχει μια κατοικία για έναν χρόνο, και ύστερα;» ρώτησε ένας κοινωνικός λειτουργός. Άλλοι συνέκριναν τον διαγωνισμό μ΄ ένα κακόγουστο «Star Αcademy». Όμως στο «Star Αcademy» οι «προτεινόμενοι» φεύγουν από το στούντιο και επιστρέφουν στο σπίτι τους, στην οικογένειά τους, στο σπίτι τους. Στην... «Ακαδημία των Αστέγων», οι άστεγες επέστρεφαν κι αυτές στο σπίτι τους, στον δρόμο.